MƏHƏRRƏM AYININ ƏMƏLLƏRİ
2023-07-19 09:00:37

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim

 

MƏHƏRRƏM AYININ ƏMƏLLƏRİ

 

İlahi! Sənə həmd olsun ki, bizləri digər məxluqlardan fərqləndirərək insan yaratdın. İlahi! Sənə təşəkküt edirik ki, bizləri digər dinlərdən fərqli olaraq, İslam dininə yönəltdin və eyni zamanda bizləri kamilləşdirərək və bizləri doğru yola hidayət etmək üçün Rəsulunun (s) əmri ilə, İslam Peyğəmbərinin (s) bizlər üçün əmanət qoyduğu Quran və Əhli-Beytinin (ə) tərəftarı və Şiəsi qərar verdin.

Allahın salamı olsun Peyğəmbərinə (ə), onun Əhli-Beytinə (ə), məsum və şibhi məsumlara və onların naiblərinə, Mərcələrə və müctəhidlərə, alim və tələbələrə və ən sonda Əhli-Beyt (ə) məktəbinə canı və malı ilə xidmət edənlərə. İlahi! Sənin lənətin Adlarını sadaladığım kəslərin düşmənlərinə qiyamət gününə qədər ardıcıl şamil olsun.

Muhərrəm ayının əməlləri:

Məhərrəm ayının ilk gecəsi və gündüzü qəməri ilinin birinci günü kimi, dua kitablarındə xüsusi dualar və ayinlərə qeyd olunmuşdur.

Muhərrəm ayının birinci gecəsi:

Muhərrəm ayının birinci gecəsi dedikdə, Zil-Hiccə ayının sonuncu gününün axşam azanından sübh azanına qədər olan vaxt nəzərdə tutulur. Bu vaxt ərzində bir neçə əməllər dua kitablarında qeyd olunmuşdur.

 

1- Ayının birinci gecəsinin əməlləri:
a) Yüz rəkətli namaz: Səyyid ibn Tavus[1] “İqbal”[2] kitabında bu gecə üçün yüz rəkəyli namazın qılınmasını qeyd etmişdir. Həmin namazın qılınma qaydası barədə qey edir ki, bu namaz sübh namazı kimi qılınmalıdır. Yəni namaz iki rəkət iki rəkət qılınmalı və namazın hər rəkətində “Həmd”[3] surəsindən sonra bir dəfə “İxlas”[4] surəsi oxunmalıdır.
Seyyid ibn Tavusun buyurduğuna görə, bu namaz əlli dəfə iki rəkətli, sübh namazı kimi qılınmalıdır.
b) Dua kitablarında bu gecə üçün qılınması bəyənilən digər iki rəkətli namazda qeyd olunmuşdur. Həmin namazın qılınma qaydası barədə, Seyyid ibn Tavus “İqbal” kitabındə belə yazır: Bu gücədə qılınması bəyənilən namazlardan biridə, iki rəkətli namazdır. Namazın birinci rəkətində, “Həmd” surəsindən sonra “Ənam”[5] surəsi, ikici rəkətində “Həmd” surəsindən sonra “Yasin”[6] surəsi oxunur.
c) Bu gecənin digər namazı da vardır ki, həmin namaz öncəki namaz kimi iki rəkətdən ibarətdir. Lakin öncəki namazdan fərqli olaraq, bu namazın hər iki rəkətində “Həmd” surəsindən sonra on bir dəfə “İxlas” surəsi oxunur.
d) Əhya saxlamaq: “Misbahul-Munir” kitabının müəllifi, Şeyx Tusi (r.ə) öz əsərinin 783-cü səhifəsində, bu gecəni səhərə qədər ibadətlə keçirərək, əhya (oyaq qalmaq) saxlamağı qeyd etmişdir. Əlbətdə əhyadan məqsəd bu gecəni, namaz qılmaq, dualar oxumaq və çoxlu Quran tilavəti ilə keçirməlidir.

 

2- Ayının birinci gününün əməlləri:
a) Oruc tutmaq: Hər il Məhərrəm ayının birinci günü qəməri ilin birinci günüdür. İmam Muhəmməd Baqirdən (ə) rəvayət edilmişdir: “Hər kim bu gündə oruc tutsa, Zəkəriyyanın (ə) duasını qəbul olunduğu kimi onun da duasını qəbul olar”.
Şeyx Tusi[7] bildirib ki, Məhərrəm ayının ilk on gününü oruc tutmaq müstəhəbbdir, lakin Aşura günü oruc tutulmamalıdır və əsrdən sonra yemək və şərabdan uzaq durmalı və az miqdarda türbət yeməsi bəyənilib.
b) İmam Rzadan (ə) rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (s) Məhərrəm ayının birinci günü iki rükət namaz qılardı və namazı bitirdikdən sonra əllərini qaldırıb bu duanı üç dəfə oxuyardı:
 
اللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدِيمُ وَ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِيدَةٌ فَأَسْأَلُكَ فِيهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّيْطَان
 
Allahummə əntəl-İlahul-Qədim (İlahi, Sən əzəli Tanrısan), və hazihi sinətun cədid (və bu yeni ildir), fə-əsəlukə fimhəl-ismətə minəş-şəytan (bəs Səndən məni şeytandan qorumağını istəyirəm),
 
وَ الْقُوَّةَ عَلَى هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاِشْتِغَالَ بِمَا يُقَرِّبُنِي إِلَيْكَ يَا كَرِيم
 
vəl-quvvətə əla hazihin-nəfsil-əmmarəti bis-sui (və Səndən pisliyi əmr edən bu nəfsə qüvvət istəyirəm) vəl-iştiğalə bima yuqərribuni iləykə (və Səndən xahiş edirəm ki, məni sənə yaxınlaşdıran şeylərlə məşğul edəsən) ya Kərim (ey Kərim),
 
يَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِكْرَامِ يَا عِمَادَ مَنْ لاَ عِمَادَ لَهُ يَا ذَخِيرَةَ مَنْ لاَ ذَخِيرَةَ لَهُ يَا حِرْزَ مَنْ لاَ حِرْزَ لَهُ‏
 
Ya zəl-Cəlali vəl-İkram (Ey Cəlal və İzzət sahibi!), ya İmadə mən la imadə ləh (ey dayağsızın Dayağı!), ya Zəxirə mən la zəxirə ləh (ey ehtiyatı olmayanın Ehtiyatı!), ya Hirzə mən la hirzə ləh (ey sığınacaqsızın Pənahı!),
 
يَا غِيَاثَ مَنْ لاَ غِيَاثَ لَهُ يَا سَنَدَ مَنْ لاَ سَنَدَ لَهُ يَا كَنْزَ مَنْ لاَ كَنْزَ لَهُ‏
 
Ya Ğiyasə mən la ğiyasə ləh (Ey kimsəsizin Hamisi!), ya Sənədə mən la sənədə ləh (ey arxasızın Dayağı!), ya Kənzə mən la kənzə ləh (ey xəzinəsizin Xəzinəsi!),
 
يَا حَسَنَ الْبَلاَءِ يَا عَظِيمَ الرَّجَاءِ يَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ
 
Ya Həsənəl-bəla (ey imtahanın yaxşısı!), ya Əzimər-Rica (ey Böyük Ümid!), ya İzzəz-zuəfa (ey zəiflərin izzəti!),
 
يَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى يَا مُنْجِيَ الْهَلْكَى يَا مُنْعِمُ يَا مُجْمِلُ يَا مُفْضِلُ يَا مُحْسِنُ‏
 
Ya Munqizəl-ğərqa (ey batanları xilas edən!), ya Munciyəl-həlka (ey həlakda olanı xilas edən!), ya Munimə (ey nemət bəxş edən!), Ya Mucmilu (ey mərhəmətli!) ya mufzilə (ey fəzilət verən!), ya Muhsinu (ey xoşrəftar!).
 
أَنْتَ الَّذِي سَجَدَ لَكَ سَوَادُ اللَّيْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْسِ‏
 
Əntəl-ləzi səcədə ləkə (Sənə elə bir varliqsan ki Sənə səcdə edir), səvadul-ləy (gecənin qaranlığı), və nurun-nəhar (və gündüzün işığı), və zəvul-qəmər (və ayın işığı) və şuauş-şəms (və günəşin şüaları).
 
وَ دَوِيُّ الْمَاءِ وَ حَفِيفُ الشَّجَرِ يَا اللَّهُ لاَ شَرِيكَ لَكَ‏
 
Və dəviyyul-ma (və suyun gurultusu), və həfifuş-şəcər (və ağacların xışıltısı), ya Allah (İlahi!), la şərikə lək (Sənin şərikin yoxdur).
 
اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَيْراً مِمَّا يَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لاَ يَعْلَمُونَ وَ لاَ تُؤَاخِذْنَا بِمَا يَقُولُونَ‏
 
Allahumməc-əlna xəyrən mimma yəzunnun (İlahi, bizi düşünüləndən daha yaxşı et), vəğ-firləna ma la yələmun (və heç kəsə məlum olmayan günahlarımızı bağışla) və la yuaxizna bima yəqulun (və deyilənlərə görə bizi qınama).
 
حَسْبِيَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ‏
 
Həsbiyəllah (Allah mənə kifayətdir), la ilahə illah vu (Ondan başqa heç bir Tanrı yoxdur), ələyhi təvəkkəltu (mən Ona təvəkkül etdim) və huvə Rəbbul-ərşil-əzim (və O, böyük ərşin Pərvərdigarıdır).
 
آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْبَابِ‏
 
Amənna bihi kullu min indi Rəbbina (Biz bunların hamısının Rəbbimizdən olduğuna iman gətirdik) və ma yəzzəkkəru illa ulul-əlbab (və ancaq ağıl sahiblərindən başqa heç kəs bunu bilib, dilə gətirməz).
 
رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّاب.
 
Rəbbəna la tuzi qulubəna bədə iz hədəytəna (Ey Rəbbimiz, bizi doğru yola yönəltdikdən sonra qəlblərimizi azdırma) və həbləna min lədunkə rəhməh (və bizə Öz tərəfindən bir mərhəmət bəxş et), innəkə əntəl-vəhhab (çünki Sən bizə nemət bəxş edənsən).

 

4- Ayının ikinci gününün əməli:
Bu gündə İmam Hüseynin (ə) karvanı hicri 61-ci ildə Kərbəla torpağına daxil oldu və Hurrün ordusunun maneəsi üzündən orada dayanmağa məcbur oldu. Bu münasibətlə Məsum İmamlar (ə) bu günü oruc tutardılar.
5- Ayının üçüncü gününün əməli:
Həzrət Peyğəmbərdən (s) rəvayət edilmişdir: “Hər kim bu gündə oruc tutarsa, Allah onun duasını qəbul etsin”. Həmin gün Ömər bin Sədin ordusu Kərbəlaya daxil oldu.

 

6- Aşura gecəsinin əməllərinin qaydaları:
1) Bu ayın 10-cu günü Əbu Abdullahul-Hüseynin (ə) şəhadət günü, pak İmamlar (ə) və onların şiələri üçün müsibət və qəm günüdür. Əgər kimsə bu gecə Kərbəlada olub İmam Hüseyni (ə) ziyarət edib səhərə qədər dua, zikr və ibadətlə məşğul olsa, Allah onu İmam Hüseynin (ə) qanına bulaşmış şəhidlər arasında qərar verər.
Yaxşı olar ki, şiələr bu gündə dünya işlərinə qarışmasınlar, qazanc dalıyca getməsinlər, ağlamaq, mərsiyə və müsibətlə məşğul olsunlar və İmam Hüseynə (ə) başsağlığı versinlər, əzadarlıqda görülən şəkildə əzadarlıqla məşğul olun. Aşura ziyarətnaməsini oxusunlar. Və həzrətin (ə) qatillərinə nifrin və lənət oxumağa çalışsınlar və həzrətin (Ə) müsibətində bir-birlərinə təsəlli versinlər və bu sözləri desinlər:
 
أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلاَم
 
Ə-əzəməllahu uzurəna bimusabina bil-Husəyni ələyhis-səlam (Allah Hüseynlə (ə) müsibətimizin mükafatını artırsın).
 
وَ جَعَلَنَا وَ إِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبِينَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ (عَلَيْهِ) السَّلاَمُ‏
 
Və cəəlna və iyyakum minət-talibinə bisarihi mə-ə vəliyyihil-İmamil-Məhdi min ali Muhəmmədin ələyhimus-səlam (Bizi də, səni də vəlisi Mehdi (ə.f.ş) ilə birlikdə Muhəmmədin (s) ailəsinin (ə) qisasını alanlardan etsin).
Bu gündə Muhəmmədin (s) Əhli-beytinin (ə) başına gələn müsibətlərbarədə məktəl oxuyub bir-birini ağlatmaq yerinə düşər.
2) Bu gecəni digər əməllərindən biri, əhya saxlamaqdır. Bu gecənin əhya saxlamağın fəziləti barədə nəql etmişdir ki, bu gecədə əhya saxlayaraq ibadət etmək sanki bütün mələklərin ibadətinə bərabərdir və həmin ibadət isə yetmiş ilin ibadətinə bərabərdir.
3) Dörd rəkətli namaz: Namazın hər rükətində bir dəfə “Həmd” və əlli dəfə “Tövhid” oxunur. Bu namaz çoxlu fəzilətlərə malik olan Əmirəl-Möminin (ə) namazına bərabərdir və namazdan sonra, Allahı çox zikr etmək və Rəsulullaha (s) çoxlu salavat göndərmək və onun düşmənlərini etdiklərinə görə lənətləmək lazımdır.
4) Digər dörd rəkətli namaz: Gecənin sonunda dörd rükət, hər rükətdə “Həmd” surəsindən sonra bir dəfə “Ayərəl-Kürsi”, on dəfə “Tövhid”, “Fələq” və “Nas” surələrini, salamdan sonra isə 100 dəfə “Tövhid” surəsi oxuyun.
5) 10-cu gecə Aşura gecəsidir və Seyid “əl-İqbal” kitabında bu gecə üçün çoxlu fəzilətlər qeyd etmişdir. Və bu gecə üçün yüz rəkətli namazın qılınmasını da qeyd etmişdir. Namazın hər rükətində dəfə “Həmd” surəsini və üç dəfə “İxlas” serəsinin oxunmasını qeyd etmişdir. Və namazı bitirdikdən sonra bu sözlərin deyilməsini buyurmuşdur yetmiş dəfə:
 
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّه
 
Subhanəllahi (Allah pak və münəzzəhdir)! Vəl-həmdu lillah (və bütün həmdlər Allaha məxsusdur), və la ilahə illəllah (və Allahdan başqa məbud yoxdur).
 
وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيم
 
Vəllahu əkbər (və Allah böyükdür), və la həvlə və la quvvətə illa billahil-əliyyil-əzim (və Uca və Böyük Allahdan başqa heç bir qüdrət və quvvət yoxdur).
Və başqa bir rəvayətdə bu duanın sonunda “İstiğfar” etmək məsləhət görülmüşdür.

 

7- Aşura gününün əməlləri:
1) Oruc tutmamaq: Əllaməyi Məclisi “Zadul-Muad” kitabında yazır: Doqquzuncu və onuncu günlərdə oruc tutmamaq daha yaxşıdır, çünki Əməvilər Həzrətin (s) öldürülməsinin bərəkəti və izzəti üçün bu gündə oruc tuturdular və bu iki günün orucunun fəziləti barəsində çoxlu hədislər Peyğəmbərin (s) dilindən düzəltmişlər. Lakin Əhli-beyt (ə) vasitəsilə bu iki günün, xüsusən də Aşura gününün orucunu pisləyən çoxlu hədislər vardır.
2) Aşura günü Həzrət İmam Hüseynin (ə) axırıncı duasını oxumaq: Deməli, Hüseynin (ə) duasını oxuyursan və bu, onun düşmənlərinin çox olduğu bir gündə, yəni Aşura günündə etdiyi duaadır. Həmin dua:
 
اللَّهُمَّ أَنْتَ مُتَعَالِي الْمَكَانِ عَظِيمُ الْجَبَرُوتِ شَدِيدُ الْمِحَالِ غَنِيٌّ عَنِ الْخَلاَئِقِ عَرِيضُ الْكِبْرِيَاءِ
 
Allahummə əntə Mutəali məkan (İlahi, sən rütbəcə fövqəladə), əzimul-cəbərut (qüdrətcə böyük), şədidul-mihal (imkanca qüdrətli), ğəniyyun ənil-xəlaiq (bütün məxluqatdan zəngin), ərizul-kibriya (təkəbbürcə genişsən).
 
قَادِرٌ عَلَى مَا تَشَاءُ قَرِيبُ الرَّحْمَةِ صَادِقُ الْوَعْدِ سَابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاَء
 
Qadirun əla ma təşau (İstədiyini etməyə qadirsən), qəribur-rəhməh (rəhmətin hər şeyə yaxındır), sadiqul-vəəd (vəddə sadiqsən), sabiğul-niməh (nemətin çoxdur) həsənul-bəla (imtahanın gözəldir).
 
قَرِيبٌ إِذَا دُعِيتَ مُحِيطٌ بِمَا خَلَقْتَ قَابِلُ التَّوْبَةِ لِمَنْ تَابَ إِلَيْك
 
Qəribun iza duiytə (çağırıldığı zaman yaxınsan), muhitun bima xələqtə (yaratdığını əhatə edənsən), qabilut-təvbəti limən tabə iləyk (tövbə edənin tövbəsini qəbul edənsən).
 
أَدْعُوكَ مُحْتَاجاً وَ أَرْغَبُ إِلَيْكَ فَقِيراً وَ أَفْزَعُ إِلَيْكَ خَائِفاً وَ أَبْكِي إِلَيْكَ مَكْرُوبا
 
Udukə muhtacən (İlahi, mən Səni ehtiyac içində çağırıram) vər-ğəbu iləykə fəqira (və Səni yoxsul kimi arzulayıram), vəfzəu iləykə xaifa (və qorxu içində Sənə yalvarıram) vəbki iləykə məkruba (və kədər içində Sənə ağlayıram).
 
وَ أَسْتَعِينُ بِكَ ضَعِيفاً وَ أَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ كَافِيا
 
Vəs-təiynu bikə zəifa (və mən səndən zəyif olduğum halda kömək diləyirəm) və ətəvəkkəlu ələykə kafiya (və sənə kifayət qədər güvənirəm).
 
احْكُمْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا (بِالْحَقِّ) فَإِنَّهُمْ غَرُّونَا وَ خَدَعُونَا وَ خَذَلُونَا وَ غَدَرُوا بِنَا وَ قَتَلُونَا
 
Uhkum bəynəna və bəynə qəvmina (bil-həqq) (bizimlə qövmümüz arasında (haqqla) hökm ver ki), fə innəhum ğrruna (onlar bizi məğrur etdilər), və xədəuna (və bizi aldatdılar), və xəzəluna (və bizi tərk etdilər), və ğədəru bina (və bizə xəyanət etdilər) və qətəluna (və hiylə ilə bizi şəhid etdilər).
 
وَ نَحْنُ عِتْرَةُ نَبِيِّكَ وَ وَلَدُ (وُلْدُ) حَبِيبِكَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الَّذِي اصْطَفَيْتَهُ بِالرِّسَالَةِ وَ ائْتَمَنْتَهُ عَلَى وَحْيِك
 
Və nəhnu itrətun nəbiyyikə (Bu halda ki, biz Sənin Peyğəmbərinin (s) ailəsiyik), və vələdu (vuldu) həbibikə Muhəmməd ibn Əbdullahil-ləzis-təfəytə bil-risaləti və-təməntəhu əla vəhyik (və Sənin sevimlin, risalətinə laiq gördüyün və vəhyini əmanət etdiyin Həzrət Muhəmməd ibn Əbdullahın (s) evladlarıyıq).
 
فَاجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين
 
Vəc-əlləna min əmrina fərəcən və məxrəca (Odur ki, öz rəhmətinlə bizim işimizdən çıxış yolu göstər), birəhmətikə ya ərhəmər-rahimin (ey rəhm edənlərin ən mərhəmətlisi).
İbn Əyyaş deyir: “Zufaridə Hüseyn ibn Əli ibn Süfyandan eşitdim ki, o deyir ki, Həzrət İmam Sadiq (ə) (Aşura günü) bu duanı oxudu və dedi ki, bu dua Şəban ayının üçüncü gününün dualarından biridir və həmin gün, Hüseynin (ə) mövlud günüdür.
3) Yemək-içməkdən çəkinmək: Şiələrə də bu gün oruc tutmaq niyyəti olmadan yemək-içməkdən çəkinmələri və əsrdən sonra günün sonunda müsibət görənlərin yediyi qatıq və ya süd kimi yeməklərlə iftar etmələri bəyənilmiş əməllərdəndir.
4) Qazanc dalıyca getməmək: Məlun Əməvilər ruzuları bərəkətli olsun deyə, Aşura günü evdə bir illik yemək yığırdılar. Buna görə də İmam Rzadan (ə) nəql olunur ki, hər kim Aşura günü işini tərk edib heç bir işin dalınca getməsə, Allah-taala onun dünya və axirət istəklərini təmin edər. Və kimin Aşura günü əzab, qəm və ağlama günüdürsə, Allah qiyamət gününü onun üçün sevinc və şadlıq gününə çevirər və onun gözü cənnətdə bizə aydın olsun və hər kim Aşura gününü mübarək gün adlandırsa və o gün evinə bir şey yığsa, Allah o anbarı onun üçün bərəkətli etməsin. Qiyamət günü o, Yezid, Ubeydullah bin Ziyad və Ömər ibn Sədlə birlikdə toplanacaq. Allahın onlara lənəti olsun.
Rəvayətdə gəlmişdir ki, bu günü şiələrimiz Həzrətin (ə) qatillərinə min dəfə lənət söyləyərək, bu sözləri desin:
 
اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلاَم
 
Allahumməl-ən qətələtəl-Husəyni ələyhis-səlam (Allah Hüseynin (ə) qatillərinə lənət eləsin).
5) “İxlas” surəsini oxumaq: Bu gündə min dəfə “Tövhid” surəsini oxumağın fəziləti var. Və Rəhman olan Allahın ona rəhm edəcəyi rəvayət olunur.
6) “İşrat” duasına bənzər duanı oxumaq: Seyid bu gün üçün “İşrat” duasına bənzər bir dua oxumağı öz əsərində qeyd etmişdir.
“İşrat” duası ən səhih dualardan biridir və onun versiyaları arasında ixtilaflar vardır. “Misbah” kitabından nəql edirik və onu hər səhər və axşam oxumaq müstəhəbdir və ən yaxşı vaxt cümə axşamından sonradır.
7) Ziyarəti Aşuranı oxumaq:
 
اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّه
 
Əs-səlamu ələykə ya Əba Əbdullah Əs-səlamu ələykə yəbnə Rəsulillah,
Salam olsun Sənə, ey Əba Abdullah Salam olsun Sənə, ey Allah Rəsululunun oğlu,
 
(السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا خِيَرَةَ اللَّهِ وَ ابْنَ خِيَرَتِهِ) السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّين
 
(Əs-səlamu ələykə ya Xiyərətəllahi vəbnə xiyərətih) əs-səlamu ələykə yəbnə Əmiril-Muminin vəbnə səyyidil-vəsiyyin,
Salam olsun Sənə, ey Allahın seçdiyi və seçdiyinin övladı, Əmirəl-Mömininin oğlu və vəsilərinin ağasının oğlu!
 
السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِين
 
Əs-səlamu ələykə yəbnə Fatimətə səyyidəti nisail-aləmin,
Salam olsun Sənə, ey aləmlərin qadınlarının xanımı Fatimənin (s) övladı.
 
السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُور
 
Əs-səlamu ələykə ya Sarəllahi vəbnə sarihi vəl-vitrəl-məvtur,
Salam olsun Sənə, ey Allahın qanı, və Allahın qanının övladı və ey tənha qalmış məzlum.
 
السَّلاَمُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنَائِكَ عَلَيْكُمْ مِنِّي جَمِيعاً سَلاَمُ اللَّهِ أَبَداً مَا بَقِيتُ وَ بَقِيَ اللَّيْلُ وَ النَّهَار
 
Əs-səlamu ələykə və ələl-ərvahil-ləti həllət bifinaik, ələykum minni cəmiən səlamullahi əbədəm-ma bəqiytu və bəqiyəl-ləyli vən-nəhar,
Salam olsun sənə və sənin astananda məskunlaşan və sənin yaxınlığındakı əraziyə qonan ruhlara, Uca Allahın salamı və rəhməti nə qədər ki mən sağam, gecə-gündüz var, məndən hamınıza davamlı olaraq olsun.
 
يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصِيبَةُ بِكَ (بِكُمْ) عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ الْإِسْلاَم
 
Yə Əba Əbdillah! Ləqəd əzumətir-rəziyyəh, və cəllət və əzumətil-musibətu bik (bikum) ələyna və əla cəmi-i əhlil-İslam,
Ey Əba Abdullah! Matəminin hər ayrıntısı bizlər üçün böyük və ağır oldu, musibətin bizim və bütün İslam əhli üçün böyük oldu.
 
وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصِيبَتُكَ فِي السَّمَاوَاتِ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ السَّمَاوَات
 
Və cəllət və əzumət musibətukə fis-səmavati əla cəmi-i əhlis-səmavat,
Sənin müsibətlərin və xəsarətlərin göylərdə və bütün səma əhlinin üzərinə böyük və ağır oldu.
 
فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْت
 
Ləənəllahu ummətən əssəsət əsasəz-zulmi vəl-cəvri ələykum Əhləl-Bəyt,
Elə isə siz Əhli-beytə zülmün əsasını qoyan o dəstəni Allah öz rəhmətindən uzaqlaşdırsın.
 
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فِيهَا
 
Və ləənəllahu ummətən dəfəətkum ən məqamikum və əzalətkum ən məratibikumul-ləti rəttəbəkumullahu fiha,
Allah sizi vəzifənizdən uzaqlaşdıran və Allahın sizi qeydə aldığı rəhbər vəzifələrdən uzaqlaşdıran qrupa lənət eləsin.
 
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدِينَ لَهُمْ بِالتَّمْكِينِ مِنْ قِتَالِكُم
 
Və ləənəllau ummətən qətələtkum və ləənəllaul-muməhhidinə ləhum bit-təmkini min qitalikum,
Allah sizi öldürməyi planlaşdıran və sizinlə vuruşmağa hazırlaşan dəstəyə lənət eləsin.
 
بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ (مِنْ) أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ أَوْلِيَائِهِم
 
Bəriu iləllahi və iləykum minhum və (min) əşyaihim və ətbaihim və əvliyaihim,
Biz Allaha və Siz, Muhəmməd əhlinə, haqqınızı qəsb edənlərdən və sizə zülm edənlərdən nifrət diləyirik, həmçinin onların dostu olan, onların əxlaqına və rəftarına tabe olan hər kəsdən nifrət istəyirik.
 
يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ إِنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة
 
Ya əba Əbdullah, inni silmun limən saləməkum və hərbun limən harəbəkum ilə yəvlil-qiyaməh,
Ey Əbu Abdullah, mən təslim oldum və səninlə barışan şəxslə mən barışacam və səninlə döyüşən şəxslə Qiyamət gününə qədər döyüşəcəyəm.
 
وَ لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِيَادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنِي أُمَيَّةَ قَاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجَانَة
 
Və ləənəllahu alə ziyadin və alə mərvanə və ləənəllahu bəni uməyyətə və ləənəllahub-nə mərcanəh,
Allah lənət etsin Ziyad ailəsinə və Mərvan ailəsinə və bütün Əməvilərə Allah Mərcanə oğluna, lənət etsin,
 
وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ شِمْراً (شَمِراً)
 
Və ləənəllahu umərəb-nə sədin və ləənəllahu şimra (şəmirə)
Allah Səad oğlu Ömərə lənət eləsin, Allah lənət eləsin Simrə,
 
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتَالِكَ
 
Və ləənəllahu ummətən əsrəcət vəl-cəmət və tənəqqəbət liqitalik,
Atları yəhərləyib cilovlayıb yola çıxan və sizinlə döyüşməyə hazırlaşan dəstəyə Allah lənət eləsin.
 
لَقَدْ عَظُمَ مُصَابِي بِكَ فَأَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَكْرَمَنِي (بِكَ)
 
Ləqəd əzumə musabi bikə fə-əsəlullahəl-ləzi əkrəmə məqaməkə və əkrəməni (bik),
Sənin məqamını uca tutan və dostluğunla məni şərəfləndirən Allahdan sonra sənə edilən haqsızlığın müsibətinə dözmək mənim üçün çox çətindir.
 
أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه
 
əyyərzuqəni tələbə sarikə məə imamin Mənsurin min Əhli-Bəyti Muhəmmədin səlləllahu ələyhi və alih,
Və Allahdan istəyirəm ki, mənə Məhəmməd (s) ailəsindən olan İmam Mənsurla qan aşiq olmağım üçün mənə fürsət versin.
 
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي عِنْدَكَ وَجِيهاً بِالْحُسَيْنِ عليه السلام فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة
 
Allahumməcəlni indəkə vəcihən bil-Husəyni ələyhis-salam fid-dunya vəl-axirəti,
Ya Rəbbim, Hüseynin (ə) məhəbbəti və şəfaəti ilə məni hər iki dünyada saleh və ləyaqətli et.
 
يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى رَسُولِهِ وَ إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِين وَ إِلَى فَاطِمَةَ وَ إِلَى الْحَسَنِ وَ إِلَيْكَ بِمُوَالاَتِك
 
Ya Əba Əbdullah inni ətəqərrəbu iləllahi və ilə Rəsulihi və ilə Əmiril-mumininə və ilə Fatimətə və iləl-Həsəni və iləykə bimuvalatikə,
Ey Əba Abdullah, mən Allaha, Onun Rəsuluna, Həzrət Əmirəl-Mumininə və həzrət Fatiməyə, Həzrət Həsənə və sənə yaxınlıq istəyirəm,
 
وَ بِالْبَرَاءَةِ مِمَّنْ أَسَّسَ أَسَاسَ ذَلِكَ وَ بَنَى عَلَيْهِ بُنْيَانَه
 
Və bil-bəraəti mimmən əssəsə əsasə zalikə və bəna ələykə bunyanəh,
və sizin üzərinizdə zülm və zülmün əsasını qoyandan nifrət etməklə,
 
وَ جَرَى فِي ظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى أَشْيَاعِكُمْ بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُم
 
Və cəra fi zulmihi və cəvrihi ələykum və əla əşyaikum bəritu iləllahi və iləykum minhum,
Allaha və Onun Elçisinə, sizə zülm və zorakılıq əsasını qoyanlardan uzaqlaşaraq, onların tərəfdarlarına nifrət edərək,
 
وَ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ إِلَيْكُمْ بِمُوَالاَتِكُمْ وَ مُوَالاَةِ وَلِيِّكُم
 
Və ətəqərrəbu iləllahi summə iləykum bimuvalatikum və muvalati vəliyyikum,
Və sənin dostluğuna və dostların dostluğuna görə əvvəlcə Allaha, sonra da sənə yaxın olmaq istəyirəm,
 
وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ النَّاصِبِينَ لَكُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِم
 
Və bil-bəraəti min ə-ədaikum vən-nasibinə ləkumul-hərbə və bil-bəraəti min əşyaihim və ətbaihim,
Və sizin düşmənlərinizin və sizinlə vuruşmaq üçün ayağa qalxan xalqın nifrətinə görə və biz də onların tərəfdarlarına nifrət edirik.
 
إِنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ وَ وَلِيٌّ لِمَنْ وَالاَكُمْ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاكُم
 
İnni silmun limən saləməkum və hərbun limən harəbəkum və vəliyyun limən valakum və əduvvun limən adakum,
Səninlə barışanla barışam, səninlə döyüşənlə döyüşəm, dostum səni sevənlə, düşmənim isə sənə nifrət edənlədir.
 
فَأَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي أَكْرَمَنِي بِمَعْرِفَتِكُمْ وَ مَعْرِفَةِ أَوْلِيَائِكُمْ وَ رَزَقَنِي الْبَرَاءَةَ مِنْ أَعْدَائِكُم
 
Fə əsəlullahəl-ləzi əkrəməni bi mərifətikum və mərifəhi əvliyaikum və rəzəqənil-bəraətə min ədaikum,
Buna görə də Əlahəzrətdən xahiş edirəm ki, sizi və dostlarınızı tanımaq şərəfini mənə nəsib etsin. Mənə həmişə öz düşmənlərinə nifrət etməyi nəsib et,
 
أَنْ يَجْعَلَنِي مَعَكُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ أَنْ يُثَبِّتَ لِي عِنْدَكُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة
 
əyyəcələni məəkum fid-dunya vəl-axirəti və əyyusəbbitə li indəkə qədəmə sidqin fid-dunya vəl-axirəh,
Məni dünyada və axirətdə sizin yanınıda qərar versin və sizin yanınızda məqamımı müəyyən etsin,
 
وَ أَسْأَلُهُ أَنْ يُبَلِّغَنِي الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَكُمْ عِنْدَ اللَّه
 
Və əsəluhu əyyubəlliğənil-məqaməl-məhmudə ləkum indəllah,
Mən ondan xahiş edirəm ki, məni Allah yanında sənin üçün olan tərifli məqama çatdırsın.
 
وَ أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِي (ثَارَكُمْ) مَعَ إِمَامٍ هُدًى (مَهْدِيٍّ) ظَاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْكُم
 
Və əyyərzuqəni tələbə sari (sarəkum) məə imamin Hudən (Məhdiyyi) zahirin natiqin bil-həqqi minkum,
Və mənə nəsib et ki, öz zəmanəsinin İmamı Əhli-beytin (ə) yanında qısası alan olum ki, o, rəhbəri və haqqın natiqidir.
 
وَ أَسْأَلُ اللَّهَ بِحَقِّكُمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِي لَكُمْ عِنْدَهُ أَنْ يُعْطِيَنِي بِمُصَابِي بِكُمْ أَفْضَلَ مَا يُعْطِي مُصَاباً بِمُصِيبَتِه
 
Və əsəlullahə bihəqqikum və biş-şənil-ləzi ləkum indəllahu əyyutiyəni bimusabi bikum əfzələ ma yuti musabəm-bimusibətih,
Və mən Allahdan haqqınızı və Allaha yaxın olmağınızın ləyaqət və məqamını istəyirəm ki, sizin böyük müsibətinizə görə mənim kədər və qəm-qüssəyə görə mənə mükafat versin, Onun hər bir müsibətə verdiyi ən gözəl mükafatdır.
 
مُصِيبَةً مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ رَزِيَّتَهَا فِي الْإِسْلاَمِ وَ فِي جَمِيعِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ (الْأَرَضِينَ)
 
Musibətə ma əəzəməha və əzəmə rəziyyətəha fil-islami və fi cəmiis-səmavati vəl-ərz (ərəzin)
Və siz Muhəmməd əhlinin müsibətiniz İslam aləmində, lakin bütün göylər və yer aləmində nə qədər böyük idi və əzadarlar üçün nə qədər çətin və bədbəxt idi.
 
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي فِي مَقَامِي هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْكَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَة
 
Allahumməcəlni fi məqami haza mimmən tənaluhu minkum sələvatun və rəhmətun və məğfirəh,
İlahi, məni maqamda dayandır ki, mən də səndən salamatlıq, rəhmət və məğfirət alanlardan olum.
 
اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْيَايَ مَحْيَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِي مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد
 
Allahumməcəl məhyayə məhya Muhəmmədiv-və lali Muhəmməd və məmati məmatə Muhəmmədiv-və ali Muhəmməd,
İlahi, mənim həyatımı Muhəmmədin və onun ailəsinin həyatı, ölümümü isə Məhəmmədin və onun ailəsinin ölümü kimi et,
 
اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا يَوْمٌ تَبَرَّكَتْ بِهِ (فِيهِ) بَنُو أُمَيَّةَ وَ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَاد
 
Allahummə innə haza yəvlun təbərrəktə bihi (fihi) bənu uməyyətə vəbhu akilətil-əkbad,
İlahi, bu gün Əməvi evladlarının və o qaraciyər yeyən qadının oğlunun mübarək və meymunə sayıldığı gündür.
 
(اللَّعِينُ ابْنُ اللَّعِينِ عَلَى (لِسَانِكَ) وَ لِسَانِ نَبِيِّكَ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه
 
əlləinubnul-ləin əla (lisanikə) və lisani nəbiyyikə (səlləllahu ələyhi və alih)
O lənətlənmiş oğul sənin və Peyğəmbərinin, Allahın salamı ona və ailəsinin üzərinə olsun!
 
فِي كُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فِيهِ نَبِيُّكَ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ)
 
Fi kulli məvtin və məvqifin vəqəfə fihi nəbiyyukə (səlləllahu ələyhi və alih)

 

Aşura ziyarəti İmam Hüseyn (ə) və digər Kərbəla şəhidlərinin Aşura günü ziyarəti üçün yazılmış məktubdur. Bu Ziyarətnamə Qüdsi hədisdir və İmam Məhəmməd Baqirdən (ə) nəql edilmişdir.

Hədis və rəvayətlərə görə, bu ziyarətin çoxlu təsir və bərəkətləri vardır. Səfvan rəvayətində İmam Sadiq (ə) buyurur ki, nə vaxt ehtiyacın olarsa, bu ziyarətnaməni və ondan sonrakı duanı oxu və Allahdan ehtiyacını istə, o, yerinə yetər.

Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu Ziyarətnamənin qarğışlar ehtiva edən ifadəsi köhnə versiyalarda yoxdur. Bəzi şiə alimləri bu iddiaya cavab veriblər. Aşura ziyarəti haqqında çoxlu kitablar, o cümlədən Əbülfəzl Tehraninin yazdığı Şəfa əl-Sudor və Seyid İzzəddin Hüseyni Zəncaninin Aşura ziyarətinin təsviri yazılmışdır. Aşura ziyarətnaməsi aşağıdakıdır:

 

8) Ziyarəti aşuranın qeyri mərufəsini oxumaq:
Məşhur olmayan Aşura ziyarəti İmam Hüseynin (ə) Aşura günü və digər günlərdə oxunan ziyarətnamələrindən biridir.
Bu ziyarətin fəziləti məşhur Aşura ziyarəti ilə eynidir. Bu ziyarətin məşhur Aşura ziyarəti ilə fərqləri var, o cümlədən yüz lənət, yüz salam yoxdur.

 

9) Ziyarəti varisini oxumaq:
Ziarəti Varis İmam Hüseynin (ə) Kərbəlada oxunan məşhur Ziarətnamələrindən biridir. Bu ziyarətnamə İmam Sadiqin (ə) Səfvan bin Mehrana öyrətdiyi üçüncü şiə imamının (İmam Hüseyn (ə)-ın) ziyarətinin göstərişlərinin bir hissəsidir. Bəzi alimlər bu ziyarətnaməni Ərəfə və Qurban bayramı gecəsi və günü üçün oxunmasını nəql etmişlər, baxmayaraq ki, rəvayətlərə görə, İmam Hüseynin (ə) ziyarəti üçün istənilən vaxt oxuna bilər.

 

12-25-ci günün əməli:
Bəqi imamlarını ziyarət etmək:
Bəqi imamları dedikdə, yəni İmam Həsən Müctəba (ə), İmam Zeynul-Abidin (ə), İmam Muhəmməd Baqir (ə) və İmam Cəfər Sadiq (ə) nəzərdə tutulur. Əgər bu zadəganları ziyarət etmək istəyirsizsə, ziyarət mərasimlərində deyilənləri etməlisiniz. O cümlədən Qüsl və təharətli olmaq, pak və pakizə paltar geyinmək, xoş qoxudan istifadə etmək və içəri girmək üçün icazə istəməkdən və bu kimi şeylər.

 

DUALARNIZDA BİZLƏRİ UNUTMAYIN

 

Ustad Hacı Elşən Badkubei

 

[1] Seyid Əli ibn Musa ibn Cəfər ibn Tavus, hicri qəmərinin yeddinci əsrdə şiə alimlərindən Seyid İbn Tavus (589-664) adı ilə məşhur olmuş, Luhuf (İmam Hüseynin (ə) qətlə yetirilməsi) kitabının müəllifi və Bağdad üzərində Monqol hakimiyyəti dövründə şiələrin lideri olmuşdur. Bəziləri təqvasına, böyük təfəkkürə və mistik hallarına görə onu “Cəmalül-Arifin” adlandırmışlar. İbn Tavusun meyli daha çox əxlaqi-mənəvi məsələlərə, xüsusilə də namaz və ziyarətə yönəlmişdir.

[2] “Əl-İqbalu bil-Əmaəlil-həsənəti fima yəməlu mərrətə fis-sünnə” (Yaxşı işlərə üz tutmaq: ildə bir dəfə edilən əməllər haqqında) “İqbalu-Əmal” kimi tanınan Seyid İbn Tavus tərəfindən ərəb dilində yazılmış kitabdır.

[3] “Həmd” surəsi: Fatihə və ya Həməd surəsi Qurani-Kərimin ilk surəsidir, ləqəbli Ummul-Katab, Məkkə surələrindən biridir və birinci hissədə yerləşir. Bu surə hədislərə görə müxtəsər olsa da, böyük mənada Quranın əsasını təşkil edən Quranın qısa surələrindəndir. Fatihə surəsi vacib və müstəhəb namazlarda oxunur və onun əsas məzmunu tövhid və Allaha şükür etməkdən ibarətdir.

Bu surənin fəzilətində qeyd olunur ki, onun nazil olması İslam ümmətinə əzabın enməsinin qarşısını alacaqdır. Vacib və müstəhəb namazların birinci və ikinci rükətlərində Həməd surəsini oxumaq vacibdir. Xəstə yatağında və ölüləri qəbrə qoyarkən bu surəni oxumaq məsləhətdir.

[4] “İxlas” surəsi: İxlas və ya Tövhid surəsi Quranın 112-ci surəsi və 30-cu fəsildə olan Məkkə surələrindən biridir. Bu surə Allahın birliyindən bəhs etdiyinə və insanı şirkdən azad etdiyinə görə Tövhid və ya İxlas adlanır. “İxlas” surəsinin məzmunu Allahın tövhidi və birliyi və özündən başqa heç bir şeyə ehtiyac duymaması və məxluqların ona ehtiyacı olmasıdır.

“İxlas” surəsinin Quranın üçdə bir hissəsi olması və üç dəfə oxumağın Quranın bir dəfə oxumaqa bərabər olması kimi bir çox fəzilətlərdən bəhs edilmişdir. Hədislərdə gündəlik namazlarda bu surənin oxunmasına çox diqqət yetirilir.

Həzrət Peyğəmbər (s) bir rəvayətdə İmam Əlini (ə) “İxlas” surəsi ilə müqayisə edərək buyurur ki, “İxlas” surəsini üç dəfə oxumaq Quranı tam oxumaq, Əiyə (ə) dili, qəlbi və əməli ilə məhəbbət bəsləmək kimidir.

[5] “Ənam” Surəsi: “Ənam” surəsi yeddinci və səkkizinci hissələrdə yerləşən Quranın altıncı surəsi və Məkkə surələrindən biridir. Bu surənin “Ənam” (dörd ayaqlı deməkdir) adlandırılmasının səbəbi on beş ayəsində dördayaqlının qeyd olunmasıdır. “Ənam” surəsində əsas diqqəti dinin, yəni tövhid, nübüvvət və miad prinsipləridir. Bu surədə İbrahim peyğəmbərin ulduzlara və günəşə ibadət etmək barədə kafirlərlə etirazından və söhbətindən bəhs edilir. 20-ci ayə Peyğəmbərin (s) xüsusiyyətlərinin kitab əhli tərəfindən tanınmasından, 164-cü ayə isə Ənam surəsinin məşhur ayələrindən biridir. Ənam surəsinin bəzi ayələri, məsələn, kafiri öldürmək və lənətləmək, Allaha və Peyğəmbərə (s) yalan danışmaq, Allahın adı çəkilərək kəsilməmiş heyvanın ətini yeməyin haram olması; Bu surənin Əhkam ayələrindən sayılır. Bəzi rəvayətlərə görə, bu surə yetmiş min təsbih mələklə birlikdə Peyğəmbərə (s) nazil olmuşdur və kim onu ​​oxusa, həmin mələklər qiyamətə qədər onun üçün təsbih edərlər.

Hörmətli oxucular! Haqqında söhbət etdiyimiz surə 165 ayədən ibarət olduğuna görə, bu yazımızda həmin surəni qeyd etməmişik.

[6] “Yasin” surəsi: Yas surəsi Quranın 22 və 23-cü hissələrinə daxil olan otuz altıncı və Məkkə surələrindən biridir. Bu surə “Ya və Sin” hərfləri ilə başladığı üçün bu adla tanınır. Rəvayətlərə görə, Yas surəsi Quranın qəlbi adlandırıldığı qədər Quranın ən nəcib surələrindən biridir. Yas surəsi dininin üç əsası, tövhid, peyğəmbərlik və miaddən bəhs edir və ölülərin dirilməsi və qiyamətdə bədən üzvlərinin danışılmasından bəhs edir. Hədislərdə Yas surəsini oxumağın bir çox fəzilətləri qeyd edilmişdir; İmam Sadiqdən (ə) rəvayət edilmişdir ki, hər kim onu ​​yatmazdan əvvəl və ya gün batmamışdan əvvəl oxuyarsa, bütün günü əmin-amanlıq və bərəkət qazanar, hər kim onu ​​gecə yatmazdan əvvəl oxuyarsa, Allah onu qovulmuş şeytandan və hər bir bəladan qorumağ üçün min mələk göndərər.

Hörmətli oxucular! Haqında söhbət etdiyimiz surə 83 ayədən ibarət olduğu üçün bu yazımızda sizlərə həmin surəni təqdim etmirik.

[7] Şeyx Tusi və Şeyx əl-Taifə kimi tanınan Məhəmməd bin Həsən bin Əli bin Həsən (hicri 385-460) şiələrin ən məşhur alim və fəqihlərindəndir. O, şiələrin dörd hədis kitabından biri olan “Təhhib” və “Əl-İstbasar” adlı iki kitabın müəllifidir. 23 yaşında Xorasandan İraqa gələrək Şeyx Mofid və Seyid Morteza kimi müəllimlərdən istifadə edib.