NİYƏ XANIM ZƏHRA (s.ə) GECƏ DƏFN OLUNDU?
2024-11-19 09:01:25

 

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim

 

Mövzu: Həzrət Fatimeyi-Zəhranın (s.ə) gecə dəfninin səbəbi haqqında sənədlərin və rəvayətlərin araşdırılması.

Şeyx Səduqun rəvayətinə görə, Fatimə (s) gecə dəfn edilməsini vəsiyyət etdi ki, ona zülm edənlər onun dəfnində iştirak etməsinlər. Şeyx Səduq bu rəvayəti üç fərqli sənədlə üç kitabda, Əmali, İləluş-Şərayi və Məani əl-Əxbarda qeyd etmişdir. Hər birinin mətni aşağıdakı kimidir:

 

حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ هِشَامٍ الْمُؤَدِّبُ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا حَمْزَةُ بْنُ الْقَاسِمِ الْعَلَوِيُّ الْعَبَّاسِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِكٍ الْفَزَارِيُّ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ الزَّيَّاتُ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَفْصٍ الْمَرْوَزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ طَرِيفٍ‏ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ: سُئِلَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام عَنْ عِلَّةِ دَفْنِهِ لِفَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عليه وآله لَيْلًا فَقَالَ عليه السلام إِنَّهَا كَانَتْ سَاخِطَةً عَلَى‏ قَوْمٍ‏ كَرِهَتْ حُضُورَهُمْ جَنَازَتَهَا.

 

Əsqbə bin Nəbatah deyir: Əmirəl-möminindən (ə) Həzrət Zəhranın (s) gecə dəfninin səbəbini soruşdular və o dedi: Fatimə bir dəstəyə qəzəbləndi; Buna görə də dəfnində onların iştirakına nifrət etdi.[1]

 

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ النَّخَعِيُّ عَنْ عَمِّهِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام لِأَيِّ عِلَّةٍ دُفِنَتْ فَاطِمَةُ عليها السلام بِاللَّيْلِ وَ لَمْ تُدْفَنْ بِالنَّهَارِ قَالَ لِأَنَّهَا أَوْصَتْ أَنْ لَا يُصَلِّيَ عَلَيْهَا رِجَال.‏

 

Əli bin Əbi Həmzə atasından rəvayət edir ki, o dedi: “Mən İmam Sadiqdən (əleyhis-salam) Həzrət Fatimənin (əleyhissalam) gecə dəfn edilməsinin və gündüz dəfn edilməməsinin səbəbini soruşdum. Həzrət buyurdu: Onun cənazəsinə namaz qılnmasın deyə gecə dəfn etməyi vəsiyyət etməsi də bu səbəbdəndir.[2]

 

حَدَّثَنَا بأَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَعْرُوفُ بِابْنِ مَقْبُرَةَ الْقَزْوِينِيِّ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَنِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ حَسَنِ بْنِ حَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْهَاشِمِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ‏ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام قَالَ: لَمَّا حَضَرَتْ فَاطِمَةَ عليها السلام الْوَفَاةُ دَعَتْنِي فَقَالَتْ أَ مُنَفِّذٌ أَنْتَ وَصِيَّتِي وَ عَهْدِي قَالَ قُلْتُ بَلَى أُنَفِّذُهَا فَأَوْصَتْ إِلَيَّ وَ قَالَتْ إِذَا أَنَا مِتُّ فَادْفِنِّي لَيْلًا وَ لَا تُؤْذِنَنَّ رَجُلَيْنِ ذَكَرْتُهُمَا

 

İsa ibn Abdullah atalarından rəvayət edir ki, Əmirəl-möminin Əli ibn Əbi Talib (əleyhissalam) buyurdu: Fatimənin (s) vəfat vaxtı yaxınlaşdıqda, məni yanına çağırıb dedi: Mənim vəsiyyətimi yerinə yetirərsən? Dedim: Bəli, edəcəm. Sonra mənə vəsiyyət etdi və dedi: Mən dünyadan köçəndə məni gecə dəfn edin və qeyd etdiyim bu iki nəfərə xəbər verməyin. …[3]


Vəssəlamu ələykum Rəhmətullahi və Bərəkatuh.

Gəfərəllahi li və ləkum İnşəllah.

 

Ustad Hacı Elşən Badkubei.

 

 


[1] Müraciət edin: Əs-Səduq, Əbu Cəfər Məhəmməd bin Əli bin Əl-Hüseyn _vəfatı hicri 381-ci il, Əl-Əmali, səh 755, araşdırma və nəşr: İslami araşdırmalar bölməsi - Əl-Bəas fondu - Qum, nəşr: Əl-Avlah, hicri 1417.

[2] Müraciət edin: Əs-Səduq, Əbu Cəfər Məhəmməd bin Əli bin Əl-Hüseyn (vəfatı h. 381), Qanunların Səbəbləri, Cild 1, səh 185, Tədqiqat və təqdimat: Seyid Muhəmməd Sadiq Bəhrul Ulum, Nəşr: Əl-Haydriya. Kitabxana və çap mətbəələri - Əl-Nəcəf Əl-Əşrəf, nəşr: 1966-1385 m.

[3] Müraciət edin: Əs-Səduq, Əbu Cəfər Muhəmməd bin Əli bin Əl-Hüseyn, (vəfatı h. 381), Məani əl-Əxbar, səh 354, Naşir: Cəmiyyə Modarəsin, Qum, 1-ci, hicri 1403.